Jaarlijks inventariseren wij de risico’s van onze verbonden partijen. De uitkomsten van alle risico scores zijn afgezet tegen de hoogte van ons financieel belang met de verbonden partij. De afweging van het organisatierisico en het financieel belang leidt uiteindelijk tot een totaal risico score van de verbonden partij.
Uit de tabel blijkt dat een aantal verbonden partijen een hoge risico score heeft. Dat zijn de Omgevingsdienst Twente, het Regionaal Bedrijventerrein Twente, Industriegebouw maatschappij en Soweco. Belangrijkste overeenkomst van deze verbonden partijen is dat het financieel belang aanzienlijk is en de toekomst of het presteren in 2019 (ODT) onzeker. Wat verder opvalt in de tabel is dat private ondernemingen waarvan wij 100 procent eigenaar zijn, als organisatie hoog scoren. De reden hiervoor is de kwetsbaarheid, die veroorzaakt wordt door de geringe omvang van de organisatie en de sterke afhankelijkheid van de gemeente Almelo als opdrachtgever.

Situationele sturing en toezicht
Op basis van de classificatie van het risico van de verbonden partij willen wij maatwerk toepassen in het toezicht op de externe relaties. Hierbij onderscheiden wij de volgende drie toezichtregimes: minimaal toezicht, basistoezicht en verhoogd of intensief toezicht.

Toelichting
Enexis en Vitens
Vanwege verkoop van de aandelen van Enexis en Vitens aan de provincie Overijssel zijn dit geen verbonden partijen meer en zijn deze partijen uit de tabel verwijderd.

Industriegebouw maatschappij
De gemeente Almelo is enig aandeelhouder en financier van de IGM NV. De financiering is het afgelopen jaar gedaald van 19,6 naar 15,6 miljoen ultimo 2018. De omvang van de verstrekte leningen is echter nog steeds hoog. Ter afdekking van het financieringsrisico van de gemeente betaalt IGM een risico-opslag van 1% op leningen die verstrekt zijn na 2014. De waarde van de portefeuille aan vastgoed wordt gescreend door de IGM door de WOZ-waarde te vergelijken met de boekwaarde. Het college van B en W heeft 20 september 2017 het voornemen uitgesproken op termijn de deelneming van de gemeente Almelo in de IGM te beëindigen (BenW-1705952). Op basis van dit besluit zijn door de IGM drie scenario’s uitgewerkt. Besluitvorming door het college hierover wordt nog in 2018 voorzien.

Regionaal bedrijventerrein Twente (RBT)
De mogelijke risico’s worden door het openbaar lichaam RBT via een verdeelsleutel verdeeld over de deelnemende partijen aan de regeling. De gemeente Almelo participeert voor 23% risicodragend in de grondexploitatie van het RBT. Voor het gemeentelijk aandeel in het huidige voorziene tekort is een voorziening gevormd. Aanvullend daarop wordt bij het bepalen van het weerstandsvermogen rekening gehouden dat niet alle gronden op het Businesspark XL worden uitgegeven.

Soweco
In de begroting 2019 van Soweco is een meerjarenperspectief 2019-2022 opgenomen. In dit perspectief houdt Soweco rekening met een bijdrage van gemeenten in het exploitatietekort dat licht toeneemt van 6,0 miljoen euro in 2019 naar 6,1 miljoen euro in 2020. Vervolgens neemt het tekort vanaf 2021 af van 5,1 miljoen euro naar 4,4 miljoen euro in 2022. Voor Almelo betekent op basis van haar aandeel van 43,87% respectievelijk: 2,6 miljoen euro in 2019 en 2020, 2,2 miljoen euro in 2021 en 1,9 miljoen euro in 2022. De aan Soweco te compenseren exploitatietekorten zijn in de begroting opgenomen.

Stadstoezicht Almelo
Vanwege de transitie van Stadstoezicht is het risicoprofiel dit jaar niet geactualiseerd. Per 1 januari 2018 zijn de toezicht- en handhavingstaken van Stadstoezicht Almelo BV gecentraliseerd binnen de gemeente Almelo. Hiermee is Stadstoezicht niet levensvatbaar voor de toekomst. Het college van B en W heeft op 24 juli 2018 het voorgenomen besluit genomen (BenW – 1806487) Stadstoezicht Almelo BV en de met haar verbonden dochteronderneming Veiligheid Almelo BV te beëindigen en de raad de gelegenheid te stellen hierop zijn wensen en bedenkingen kenbaar te maken.  De resterende taken van Stadstoezicht worden opgenomen in de gemeentelijke organisatie.

Omgevingsdienst Twente (ODT)
De ODT bevindt zich in de inrichtingsfase en wordt per 1 januari 2019 operationeel. Doordat het een nieuwe organisatie betreft die zich op alle aspecten van primaire processen, besturing en bedrijfsvoering nog dient “te zetten” is het risicoprofiel hoog. De ODT beschikt nog niet over buffers om tegenvallers op te vangen. Het risico op een kwaliteit- en productiviteit-dip in de opstartfase in 2019 is reëel.